Гахайн ханиад (swine flu) хүнд халдсан тохиолдол хоёр хүрэхгүй долоо
хоногийн өмнө анхлан Мексикт гарч Европын хэд хэдэн улс (Герман, Спайн,
Франц, Итали, Австри, Дани, Англи.. ), Америк, Канад, Хятад, Солонгос
саяханаас Хонг Конг зэрэг нийт 15 улсад илрээд байна. Өнөөдрийг хүртэл
албан ёсоор 615 хүн энэхүү өвчинөөр өвдсөнөөс 170 гаруй нь нас барсан
билээ. Энэхүү өвчинийг үүсгэгч вирусыг A/H1N1 гэдэг бөгөөд шувуу, хүн,
гахайн ханиад үүсгэгч вируснүүдийг агуулдаг байна. Гахайн ханиадаар
өвчилхөөс уридчилан сэргийлэх гахайнд зориулсан вакцин байдаг ч гахайн
ханиаднаас хамгаалах хүнд зориулсан вакцин хараахан нээгээгүй байна.
Өвчиний давуу тал гэж юу байхав гэхдээ гахайн ханиадны давуу тал нь
"эзэн хичээвэл гахайн ханиад тусахгүй байж болох" явдал юм. Энэхүү
айхтвар ханиаднаас хэрхэн урьдчилан сэргийлэх, сэргийлж чадалгүй хүрсэн
тохиолдолд ямар ямар шинж тэмдэг илрэх талаар дурьдая.
Гахайн ханиаднаас урьдчилан сэргийлэх нь:
Гэртээ:
• Гараа ойр ойрхон угаах: гаднаас орж ирээд, хоол бэлтгэх явцдаа,
хоолоо бэлдэхээс/идэхээс өмнө, амьтан тэжээдэг бол тэднийгээ
эрхлүүлсэнийхээ дараагаар (хамгийн багадаа 20 секундын турш савандсан
гар дээрх нян бактерууд устдаг)
• Вирус үржих таатай нөхцөл бүрдсэн газруудыг арчиж, угаах: ширээ,
хаалганы бариул, гал тогооны хоол бэлтгэдэг тавцан зэргийг архи эсвэл
цайруулагч (bleach) агуулсан бодистой усаар арчих
• Гэр бүлийнхэнийхээ дархлааг сайжлуулах: Хангалттай унтах, их хэмжээний жимс, ногоо идэх
Гадуур:
• Гараа ойр ойрхон угаах, ариутгах: Олон нийтийн газраар явсаны дараа,
мөнгө төгрөгтэй харьцсаны дараа гар ариутгах гелээр (alcohol-based
sanitizer gel) гараа арчих
• Их хөлийн газраар аль болох явахгүй байх
• Картаар худалдаа хийсэний дараагаар гарын үсэг зурахдаа өөрийн балыг хэрэглэх
• Найтаахдаа амаа гараараа дарах (хүүхдүүддээ бас сануулаарай)
• Хэрэглэсэн салфетка халаасандаа биш хогны саванд хийх
• Нүд, ам, хамар зэрэг нян үүсэх таатай нөхцөл бүрдсэн эрхтэнүүддээ гараа аль болох бага хүргэх
• Халбага, сэрээ, таваг, аяга дундаа хэрэглэхгүй байх (Хүүхдүүддээ энэ талаар сануулах хэрэгтэй)
• Хэрэгтэй гэж үзвэл маск зүүх (хүүхдүүдэд зүүлгэх маскаа зурж будаж өөртөө ийм, ийм бүр ийм маск авч зүүж болно)
Өвчиний шинж тэмдгүүд:
• халуурах
• ханиалгах
• хоолой хорсох
• бие (цээж) хөндүүрлэх (янгинах)
• толгой өвдөх
• даарах, жихүүцэх
• нозоорох
• бөөлжих (зарим тохиолдолд)
• ядарч сульдах
• хоолой өвдөх
Хүүхдээ хэзээ эмчид үзүүлэх вэ:
• амьсгаа давцах (хурдан хурдан амьсгалах) эсвэл амьсгаа давчидвал (амьсгалахад хэцүү)
• тууралт/улайт үүсэх
• шингэн зүйл уухгүй байгаа тохиолдолд
• хөдлөхөд хэцүү болох
• тэврэхээр төвөгшөөх, уйлах
Насанд хүрэгсэд:
• амьсгаа давцах эсвэл амьсгаа давчидвал
• цээжинд даралт, өвдөлт мэдрэгдэх
• гэдэсний хавиар хөндүүрлэх, өвдөх
• нозоорох
• будилах
• бөөлжих зэрэг зовиуртай байгаа бол тун яаралтай эмчид хандах
хэрэгтэй. Дашримдахад энэхүү өвчинг бүрэн эдгээх эм тариа хараахан
гараагүй байгаа ч зөвөлгөөнүүдийг сайн дагаж энэхүү өвчинөөр өвдөхгүй
байхыг хичээх хэрэгтэй.
Дээрх шинж тэмдэгүүр илэрсэн тохиолдолд TAMİFLU (Roche) хэмээх энэхүү
эм өвчиний хурдыг сааруулах цаашлаад хүндрээгүй тохиолдолд эдгээх
магадлалатай гэнэ.
|
